ਪਾਠ-9 ਥਾਲ਼ (ਲੇਖਕ-ਸ੍ਰੀ ਸੁਖਦੇਵ ਮਾਦਪੁਰੀ)
1. ਪ੍ਰਸ਼ਨ/ਉੱਤਰ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਉ. ਥਾਲ ਕਿਸ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਖੇਡ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਥਾਲ ਬਚਪਨ ਨੂੰ ਟੱਪ ਕੇ ਜਵਾਨੀ ਦੀਆਂ ਬਰੂਹਾਂ ਉੱਤੇ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਖੇਡ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਅ. ਥਾਲ ਪਾਉਣ ਲਈ ਕਿਸ cIz ਦੀ ਵਰਤੋ'
ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਖੇਡ ਕਿਵੇ' ਖੇਡੀ ਜਾਂਦੀ
ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਥਾਲ ਪਾਉਣ ਲਈ ਖਿੱਦੋਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਕੁੜੀ ਖਿੱਦੋਂ ਨੂੰ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਉਛਾਲ ਤਲੀ ਉੱਤੇ ਬੋਂਚ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਤਲੀ ਨਾਲ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਬੜ੍ਹਕਾਉੱਦੀ ਹੈ ਤੇ
ਨਾਲ-ਨਾਲ ਥਾਲ ਦੇ ਬੋਲ ਬੋਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਥਾਲਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ e. ਇਸ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਕਿੰਨੀ ਗਿਣਤੀ ਹੁੰਦੀ
ਹੈ?
ਉੱਤਰ:
ਇਸ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਪਾਬੰਦੀ ਨਹੀਂ। ਉੱਝ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ
ਕੁੜੀਆਂ ਇਸ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ih`sw lY skdIAW hn[
ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਸ. ਕੁੜੀਆਂ
ਥਾਲ ਦੀ ਖੇਡ ਖੇਡਣ ਵੇਲ਼ੇ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ irSiqAW ਦਾ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੀਆਂ
ਹਨ?
ਉੱਤਰ: ਥਾਲ ਦੀ ਖੇਡ ਖੇਡਣ ਸਮੇ'
ਕੁੜੀਆਂ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵੀਰ,
ਭਾਬੀ ਤੇ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਦੇ irSiqAW
ਦਾ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਹ. ਇਸ ਖੇਡ ਵਿੱਚ
ਜਿੱਤ-ਹਾਰ ਕਿਵੇ'
ਹੁੰਦੀ ਹੈ?
au`qr: iK`do nUM buVHkwauNidAW
ijs kuVI ny izAwdw igxqI iv`c QwL pwey huMdy hn, auh ij`q jWdI hY[
ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਕ. ਇਸ ਪਾਠ ਵਿੱਚ
ਆਏ ਪਹਿਲੇ ਥਾਲ਼
ਦੇ ਕੀ ਬੋਲ ਹਨ?
au`qr:
QwL, QwL, QwL
ਮਾਂ ਮੇਰੀ ਦੇ lMmy ਵਾਲ
ਪਿਓ ਮੇਰਾ SwhUkwr
SwhUkwr
ਨੇ ਬਾਗ ਲਵਾਇਆ
ਅੰਦਰੋਂ ਪਾਣੀ ਰੁੜ੍ਹਦਾ ਆਇਆ
ਰੁੜ੍ਹ-ਰੁੜ੍ਹ ਪਾਣੀਆ
surmydwnIAW
ਸੁਰਮਾ ਪਾਵਾਂ
k`jL pwvW
ਪਾਵਾਂ ਫੁੱਲ ਗੁਲਾਬ ਦਾ,
ਭਾਬੀ myrI ਜ਼ੁਲਫ਼ਾਂ ਵਾਲੀ
ਵੀਰ ਮੇਰਾ ਸਰਦਾਰ।
ਆਲ ਮਾਲ
ਹੋਇਆ ਬੀਬੀ
ਪਹਿਲਾ QwL ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਖ. QwL ਦੇ ਬੋਲ ਕਦੋ ਸੁਣਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ: ਖਿੱਦੋਂ ਦੇ ਬੁੜ੍ਹਕਣ ਜਾਂ ਟੱਪਾ ਲਾਉਣ ਨਾਲ਼ ਹੀ QwL ਦੇ ਬੋਲ ਸੁਣਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
2. ਖ੍ਹਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ:
(ਉ) QwL
ਪੰਜਾਬੀ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਹਰਮਨ-ਪਿਆਰੀ ਲੋਕ-ਖੇਡ ਹੈ।
(ਅ)
ਇਹ
ਖੇਡ
ਘਰਾਂ ਦੇ dlwnW ਵਿੱਚ ਖੇਡੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
(ਏ) ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੁੜੀਆਂ ਇਹ ਖੇਡ ਖੇਡਦੀਆਂ ਹਨ ।
(ਸ)
ਜਿਸ ਕੁੜੀ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਥਾਲ਼ ਪਾਏ ਹੋਣ,
ਉਸ ਨੂੰ ਜੇਤੂ mMinAW
ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
(ਹ)
ਇਹ ਗੀਤ ਖਿੱਦੋਂ ਦੀ ਗਤੀ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ^ws sur
ਤੇ qwL 'ਤੇ ਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
3. ਹੇਠ ਲਿਖੇ SbdW ਨੂੰ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋ -
1.
ਮੋਹ
(ਪਿਆਰ)
- ਮੇਰੀ ਮਾਸੀ ਮੇਰਾ ਬਹੁਤ moh ਕਰਦੀ ਹੈ।
2. ਦਲਾਨ (ਘਰ ਦਾ ਛੋਟਾ ਵਿਹੜਾ)
- ਥਾਲ ਖੇਡ ਘਰਾਂ ਦੇ ਦਲਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਖੇਡੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
3.
sugMDI (^uSbo)- ਫੁੱਲ sugMDI
ਫੈਲਾ ਰਹੇ ਹਨ।
4. ਮਨੋਰੰਜਨ
(ਮਨ-ਪਰਚਾਵਾ)
- ਥਾਲ ਖੇਡ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦਾ ਵਧੀਆ ਸਾਧਨ ਹੈ ।
5. ਦਿਲਚਸਪ
(ਮਜ਼ੇਦਾਰ)
- ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਬਹੁਤ ਦਿਲਚਸਪ ਹੈ ।
6. ਉਤਸੁਕਤਾ (ਅੱਗੇ ਜਾਣਨ ਦੀ ਇੱਛਾ)
- ਇਹ ਫ਼ਿਲਮ ਬੜੀ ਉਤਸੁਕਤਾ ਭਰੀ ਹੈ ।
3. ਵਿਆਕਰਨ:
ਉਹ Sbd, ਜੋ ਕਿਸੇ ਨਾਂਵ ਜਾਂ ਪੜਨਾਂਵ ਨਾਲ ਆ ਕੇ ਉਸ ਦੀ ivSySqw
ਦੱਸੇ,
ਉਸ ਨੂੰ ivSySx
ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ;
ਜਿਵੇਂ:-
ਤੇਜ਼ hvwvW, lwl
im`tI, kwLw GoVw, gorw muMfw Awid[
ivSySx
ਪੰਜ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ
:
1. ਗੁਣ-ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ
2.
sMiKAw-
ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ
3. ਪਰਿਮਾਣ-ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ
4. ਨਿਸਚੇ-ਵਾਚਕ ਵਿਸੇਸ਼ਣ
5. ਪੜਨਾਵੀਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਲਕੀਰੇ Sbd ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਹਨ:
-ਇਹਦੇ ਖੇਡਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੌਖਾ ਤੇ ਸਰਲ ਹੈ।
- ਥਾਲ ਦੀ ਖੇਡ ਬਹੁਤ ਦਿਲਚਸਪ ਹੈ।
- ਇਹ ਕੜੀਆਂ ਦੀ ਹਰਮਨ-ਪਿਆਰੀ ਲੋਕ ਖੇਡ ਹੈ।
-ਥਾਲਾਂ ਦੀ lMbweI
ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹਾ-ਬਹੁਤਾ ਹੀ ਅੰਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਬੋਲ ਹਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚ moh-muh`bqW ਦੀ ਸੁਗੰਧੀ ਖਿਲਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
- ਵੀਰ ਮੇਰਾ ਲੰਮਾ,
ਭਾਬੋਂ ਮੇਰੀ ਪਤਲੀਂ।
- ਨਿੱਕੀਆਂ ਬਾਲੜੀਆਂ ਰਬੜ ਦੀ ਗੇਂਦ ਨਾਲ ਥਾਲ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਦਰਜਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਥਾਲ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ।
